20 гадоў таму, 20 кастрычніка 2004 года, у Мінску ва ўласнай кватэры знайшлі мёртвай 45-гадовую журналістку «Салідарнасці» Вераніку Чаркасаву. Забойца (ці забойцы) нанёс жанчыне 46 нажавых удараў, аднак смяротным стаў менавіта першы ўдар.
Хто такая Вераніка Чаркасава
Вераніка Чаркасава нарадзілася 12 студзеня 1959 года.
Закончыла журфак БДУ па спецыяльнасці «радыё і тэлебачанне». Творчую кар’еру пачынала ў моладзевай рэдакцыі БТ з дакументальных фільмаў.
Напачатку 1990-ых гадоў Вераніка Чаркасава пакінула БТ і перайшла працаваць у «Голас Радзімы». Пазней былі «Имя», «Белорусская деловая газета», «Наша Свабода», «Белорусская газета» (пазней перайменавана ў «БелГазету»), падчас працы ў якой (1995—2003) займала адзіную ў сваёй творчай кар’еры кіраўнічую пасаду — намесніцы галоўнага рэдактара.
Журналістка друкавалася ў расійскіх часопісах «Новое время» і «Ъ-Огонек», апошні год працавала ў незалежнай газеце «Салідарнасць».
Вераніка Чаркасава пісала пра сацыяльныя праблемы, пра праблемы «простага чалавека», пра культуру.
У 2005 годзе выйшаў пасмяротны зборнік твораў Веранікі Чаркасавай «Красным по белому».
Страшны дзень 20 кастрычніка 2004 года
Цела Веранікі Чаркасавай знайшлі яе 15-гадовы сын Антон Філімонаў і яе айчым Уладзімір Мялешка вечарам 20 кастрычніка.
Следства высунула версію забойства на бытавой глебе, а ў якасці падазраваных назва ла членаў сям’і забітай. 19 лістапада 2004 года Антона Філімонава і Уладзіміра Мялешку перавялі са сведак у статус падазраваных. Аднак менш чым праз год, 18 красавіка 2005 года, крымінальны пераслед сваякоў спынілі «за адсутнасцю ў іх дзеяннях складу злачынства». А ў снежні 2005 папярэдняе расследаванне справы ўвогуле было прыпыненае «ў сувязі з невысвятленнем асобы, якая падлягае прыцягненню да адказнасці ў якасці абвінавачанага».
За тры дні да забойства, 17 кастрычніка, прайшоў рэферэндум, які дазволіў Лукашэнку пераабірацца на пасаду прэзідэнта на трэці тэрмін. Таму Лукашэнка даў спецслужбам 5 дзён на раскрыццё гучнай справы, а прайшло ўжо 20 гадоў…
«Іракскі след»
Калегі правялі ўласнае журналісцкае расследванне, якое апублікавалі праз 3 месяцы пасля забойства. Здабытая інфармацыя дае падставы меркаваць, што забойства журналісткі здзейсніў прафесійны кілер, які інсцэніраваў забойства на бытавой глебе. А падставай для злачынства магла стаць сабраная Веранікай інфармацыя пра датычнасць беларускага «Інфабанка» да незаконнага гандлю зборяй з Іракам.
Вераніка Чаркасава зрабіла серыю матэрыялаў пра незаконны гандаль зброяй паміж Беларуссю і Іранам на пачатку 2000-ых гадоў. У 2002 годзе яна пабывала ў Іраку: паездку арганізавалі «Інфабанк» і фірма «Белметалэнерга». У 2003 годзе, пасля пачатку вайны ў Іраку, у адной з вайсковых часцей ірацкай арміі знайшліся дакументальныя пацверджанні паставак туды беларускай зброі. А яшчэ праз год з’явіліся публікацыі са спасылкамі на фінансавую выведку ЗША і ЦРУ пра супрацоўніцтва «Інфабанка» і «Белметалэнерга» з рэжымамі Хусэйна і Кадафі:
«Вось і ўзнікла версія, заснаваная на кантактах Веранікі з нейкім чалавекам з «Інфабанка». Што з-за гэтага маглі ўзнікнуць падазрэнні, нібыта яна нешта ведае сакрэтнае пра гэты банк. Яе маглі паспрабаваць праверыць, праверыць яе кватэру. Магчыма, яе і не збіраліся забіваць падчас гэтай праверкі, але яна апынулася дома, і адбылося гэтак, як адбылося. Яшчэ раз паўтару, што гэтая вэрсія грунтуецца толькі на меркаваньні, на нейкіх ускосных прыкметах», — казаў у інтэрв’ю Радыё Свабода Леанід Міндлін.
«Забітая першым ударам нажа»
Журналіст Леанід Міндлін асабіста ведаў і саму Вераніку Чаркасаву, і яе сям’ю. Па гарачых слядах трагедыі ён зняў дакументальны фільм «Таямніцы следства. P.S.», у якой даводзіць, што прычынай забойства магла стаць прафесійная дзейнасць калегі:
«Што да ўдараў нажа, дык паводле следства — а працёкі ж усё роўна адбываюцца — Вераніка была забітая першым ударам нажа. Прычым, такім спосабам, якім мог гэта зрабіць толькі прафесіянал. Гэта меркаванне таксама прафесіяналаў, бо забіць чалавека — не такая лёгкая справа. Таму астатнія ўдары маглі быць проста імітацыяй», — расказваў Л.Міндлін.
Журналіст прыводзіць і яшчэ адну дзіўную дэталь, якую выявіла журналісцкае расследаванне: пырскі крыві ў кватэры Вернікі Чаркасавай аказаліся так высока на сценах, куды яны проста не маглі трапіць фізічна. Адпаведна, забойца мог забрызгаць сцены крывёю наўмысна, імітуючы бытавое забойства.
Забойства Веранікі Чаркасавай дагэтуль не раскрытае, хаця нездаровая актыўнасць вакол справы працягвалася, як мінімум, да 2015 года. Падобна, таямніца смерці журналісткі раскрыецца толькі пасля змены ўлады.
Наш канал в Telegram. Присоединяйтесь!
Есть о чем рассказать? Пишите в наш Telegram-бот. Это анонимно и быстро
Подпишитесь на наши новости в Google