«Стэндавая стральба — улюбёная забаўка аднаго з сыноў Лукашэнкі»
Кірыл К. — беларус і грамадзянін Фінляндыі. У гэтай скандынаўскай краіне на поўначы Еўропы ён жыве і працуе з 2008 году. Тады 20-гадовага беларуса з Віцебска запрасілі працаваць у Фінляндыю на прадпрыемства па вытворчасці мішэняў для стэндавай стральбы.
— Толькі ў Фінляндыі, “па сакрэту” я даведаўся, што стэндавая стральба — гэта улюбёная забаўка аднаго з сыноў Лукашэнкі. Пад Менскам было адмысловае стрэльбішча і “членскі” унёсак ў тым клубе складаў ад 500 да 1000 даляраў за месяц. Там бываў прынц Дубая, які пазней “знайшоў” сабе дзяўчыну ў Менску — вядомая гісторыя пра “знаёмства ў гатэлі”, — смяецца Кірыл.
Стэндавая стральба — старажытная забава, якую таямніча практыкуюць у некаторых краінах і па сёння. Гэта, калі ў галубоў вырываюць пер’е з хваста і выпускаюць, як мішэнь. Птушка не можа кіраваць палётам з-за вырванага пер’я і кідаецца ва ўсе бакі, а майстры стральбы мусяць па голубу патрапіць. Зараз замест птушкі вырабляюць рознакаляровыя мішэні, спрэсаваныя з бітума і даламіта.
Читайте также: Беларуска, якая жыве ў Ісландыі: «Як выйду на пенсію, то хачу жыць ў доме для састарэлых»
Менавіта на такую вытворчасць Кірыл пераехаў працаваць з беларускага Віцебска ў фінскую сталіцу Хельсінкі ды так і застаўся жыць.
Фінляндыя — краіна Еўразвязу і НАТА з насельніцтвам у пяць з паловаю мільёнаў жыхароў. Мяжуе з Нарвегіяй, Швецыяй ды Расеяй. А Расея любіць ваяваць, чым і праславіла Фінляндыю, як пераможцу ў “Зімовай вайне” 1939 году: тады фіны малымі сіламі адбілі напад арды савецкіх войскаў, страцілі частку тэрыторыі, але захавалі незалежнасць.
«Дзеці беларусаў у Фінляндыі болей не баяцца ісці ў школу»
Каб працаваць і жыць у Фінляндыі Кірыл напачатку вывучыў ангельскую мову, а затым і фінскую. Пакінуў вытворчасць, адвучыўся на медбрата і сем гадоў адпрацаваў у медыцыне. Працягвае вучыцца і зараз: сканчае інстытут ў спецыяльнасці інжэнера аўтаматычнай тэхнікі. Навошта? Бо “трэба развівацца”, а інжэнеры — спецыялісты “запатрабаваная і высокааплатная ў Фінляндыі”.
Для грамадзян Еўразвязу адукацыя ў Фінляндыі бескаштоўная. Грамадзянам трэціх краінаў трэба плаціць па 3-4 тысячы Еўра за год навучання. Як удакладняе Кірыл, гэтыя лічбы яшчэ “даковідных” часоў, а пандэмія кошты падвысіла ўсюды.
— Дзеці беларусаў у Фінляндыі, якія сюды прыехалі, яны болей не баяцца ісці ў школу. Яны вельмі хочуць і вельмі чакаюць калі пойдуць у школу. Нават я сам, калі пачаў вучыцца на медбрата ў Фінляндыі, толькі тады зразумеў, што такое адукацыя, як гэта цікава і патрэбна вучыцца, — кажа Кірыл.
Паводле ягонага досведу, у Фінляндыі няма такога панятку — ісці ў школу у 6 ці 7 гадоў. Тут індывідуальны падыход да кожнага дзіцяці. І калі яно не гатовае да школы, то бацькам пра гэта кажуць і прапаноўваюць пакінуць дзіця ў садку яшчэ на адзін год.
— Тут да ўсіх — дзяцей, дарослых, мясцовых жыхароў, мігрантаў — не важна хто і адкуль гэты чалавек, ставяцца заўсёды з вялікай павагай і шанаваннем. Ну, і адпаведна — ад кожнага чакаюць такой жа ўзаемнай павагі.
Читайте также: В беларуских школах введут факультатив по духовно-нравственной культуре и патриотизму. Узнали, что думают брестчане
Яшчэ для маладых людзей, а маладымі у Фінляндыі лічацца людзі да 30 гадоў, існуе целая сістэма розных “бонусаў”. Да прыкладу, ільготныя крэдыты і бясплатнае банкаўскае абслугоўванне, меньшыя падаткі і палова коштаў на розныя віды страховак.
Студэнты маюць ільготны праезд і не важна, калі гэта “малады чалавек” мае больш за 30 гадоў. Школьнікам праезд безкаштоўны, а ўсім навучэнцам — ільготы на квіткі ў музеі, тэатры ды канцэрты. Усё медычнае абслугоўванне і стаматалогія — 60 Еўра на год і шмат іншага.
— Ранней студэнтам былі сацыяльныя выплаты, кшталту, нашай стыпендыі каля 600 Еўра, працягвае Кірыл. — Але цяпер плацяць каля 300 Еўра і даюць крэдыт: на арэнду кватэры, прадукты і рэчы. Калі студэнт паспяхова вучыцца, то палову ад гэтай сумы банку можа сплаціць дзяржава.
«Навошта мне ісці працаваць, калі выплата па беспрацоўю будзе такая ж, як і заробак»
Вайна Расеі з Украінай паўплывала на спад эканомікі і рост інфляцыі ў многіх краінах Еўропы і Фінляндыя — не выключэнне.
Выраслі стаўкі па крэдытах: ад 0 да 3,5% за два гады, спад на рынку будаўніцтва, банкруцтва многіх кампаній істотна паўплывалі на рост беспрацоўя. Але ёсць людзі, якія па-просту “не хочуць працаваць” і добра пачуваюцца, атрымоўваючы выплаты па беспрацоўю.
— Як мне ісці працаваць, калі ў мяне няма адпаведных крытэраў для “працы мары”: няма добрай мовы, адукацыі, няма жадання атрымоўваць гэтую адукацыю. А на нейкую звычайную нізкааплатную працу, да прыкладу, кіроўцам, прадаўцом у краму ці тым жа медбратам — навошта наймацца, калі выплата па беспрацоўю будзе прыкладана такая ж, як і заробак, — так Кірыл бачыць матывацыю “прафесійных беспрацоўных”.
Ваплата па беспрацоўю ў Фінляндыі складае каля 500 Еўра. Але ў дадатак атрымальніку аплочваюцца ўсе ягоныя рахуткі: квартплата, камунальныя і іншыя паслугі, лекаванне, праезд — ўсе абавязковыя выплаты.
— А колькі зарабляць кожны чалавек вырашае сам: праца ў нядзелю аплочваецца ўдвая, у суботу надбаўкі на 20%. Мой заробак медбрата складаў прыкладна 50 тысячаў Еўра за год, гэта крыху больш за 4 тысячы за месяц, але я шмат працаваў, — адзначае суразмоўца.
Найменьшы ж заробак у Фінляндыі маюць прадаўцы і афіцыянты — гэта каля 2,5 тысячаў за месяц.
«Сацыяльныя службы аплачваюць усе абавязковыя выплаты і пакідаюць на пражыццё 500 Еўра»
Пенсія ў Фінляндыі залежыць ад колькасці адпрацаваных гадоў, памеру заробкаў і складае ад 1200 да 1700 Еўра. Ёсць магчымасць атрымоўваць прыватную пенсію, але і ўнёскі для гэтага давядзецца плаціць большыя.
— А ёсць такі панятак, як нацыянальная пенсія — такая пенсія выплочваецца, калі чалавек эмігрант ў Фінляндыі ці мясцовы жыхар, але ніколі не працаваў. Гэта 800 Еўра і, калі гэтых грошай не хапае, тады ён звяртаецца па дапамогу ў сацыяльныя службы. І яны тады аплочваюць усе абавязковыя выплаты і таксама пакідаюць на пражыццё 500 Еўра.
300-400 Еўра — гэта прыкладны кошт прадуктовага кошыка на аднаго чалавека. Але Кірыл кажа, што кошты ў крамах таксама трэба выбіраць “індывідуальна”, бо “у кожнай краме свае кошты” і гэты ж самы кошык можа быць даражэйшы уразы.
— Сёння я набыў філе ласося за 13 Еўра, а ў іншай краме ён каштуе 26. У адной краме агуркі каштуюць 90 цэнтаў, а ў суседняй тыя ж самыя агуркі — 3 Еўра. Бульба, мяса, усе іншыя прадукты — кошты могуць розніцца ўтрая. Таму для мяне напоўніць “бюджэтны прадуктовы кошык” — азначае абыйсці тры бліжэйшыя крамы і выбраць самыя нізкія кошты”, — смяецца Кірыл.
«За рамонт кватэры буду плаціць каля 100 тысячаў Еўра»
Кошты на кватэры уласныя і арэндаваныя, як правіла, маюць істотную розніцу. Кірыл — уласнік трохпакаёвай кватэры памерам 70 квадратных метраў — “звычайная кватэра для сям’і з дзецьмі ў Фінляндыі”.
Беларус набыў уласнае жыллё ў Фінляндыі, узяўшы банканкаўскі крэдыт і заплаціўшы амаль 170 тысяч Еўра. Цяпер сплочвае банку каля 500 Еўра на месяц і даўжынёю ў 20 гадоў.
Камунальныя паслугі Кірылу каштуюць больш за 300 Еўра, але калі гэтую ж кватэру давялося б арэндаваць, то і выплочваць давялося бы нашмат больш: 1100-1200 Еўра. Затое ўласнік поўнасцю аплочвае рамонт кватэры: ад фарбавання сценаў, да замены даху і ўсіх камунікацыяў.
— Наш дом пабудаваны ў 1983 годзе і яшчэ праз дзесяць гадоў плануецца поўная рэканструкцыя вадаправода, электрычнасці, каналізацыі. Кошт гэтай рэканструкцыі налічваецца паводле памеру кватэры: адзін квадратны метр будзе каштаваць каля 1500 Еўра. Мая кватэра мае 70 квадратных метраў, а гэта значыць, што агулам я буду плаціць каля 100 тысячаў Еўра, — падлічвае гаспадар.
Паводле беларускіх мерак, кошт рамонту ў Хельсінкі роўны кошту новай кватэры ў Менску. Але ў фінаў — іншы памер заробкаў, а “Таварыства уласнікаў” — змякчае фінансавы ўдар: бярэ банкаўскі крэдыт. А па завяршэнні рамонту раскладае пазыку на ўсіх жыхароў і яны вяртаюцца грошы, як звычайную квартплату.
Акрамя таго, у доме Кірыла на першым паверсе працуе цырульня і памяшканне сацыяльнага прызначэння. У адрозненне ад Беларусі, дадатковымі памяшканнямі ў доме тут карыстаюцца не задарма, але арэндуюць у жыхароў за грошы. Плату за арэнду “Таварыства уласнікаў” таксама накіроўвае на ўтрыманне дому і рамонт.
«Якасць лячэння ў Фінляндыі — непараўнальная з Беларуссю
Медыцына ў Фінляндыі, як і ў многіх еўрапейскіх краінах: дзяржаўная і прыватная. У дзяржаўнай чарга, але “дапамогу чалавек атрымае і яна будзе якасная”. У прыватнай щсё хутка — плаціш грошы хоць за “з доктарам паразмаўляць”. І вельмі добра працуе “Хуткая дапамога “.
— Я марыў бы, каб у Беларусі так працавала “Хуткая дапамога”, бо гэта не таксі. Яна прыязджае, каб стабілізаваць пацыента, а калі пацыент можа рухацца, то прыязджае да прыёмнага пакою на таксоўцы. Гэта каштуе каля 30 Еўра, гэтулькі каштуе і аплата прыезду “Хуткай”, — дзеліцца досведам працы Кірыл.
Читайте также: Жителям Березы приходится занимать очередь в 5 утра, чтобы получить талон к стоматологу-хирургу в местной поликлинике
Прыём у доктара можа быць бясплатным ці каштаваць да 15-20 Еўра — у залежнасці ад “багатасці” бюджэту гораду. Калі чалавек звяртаецца больш за тры разы на год, то астатнія звароты безкаштоўныя. Таксама лекі — усе, што па рэцэпту лекара вышэй за 600 Еўра на год — таксама безкаштоўнае.
Кірыл кажа, што якасць лячэння ў Фінляндыі вельмі высокая — непараўнальная з Беларуссю.
— Двойчы я сам быў пацыентам і першы раз мне выдалялі гланды. У Беларусі мяне запужвалі, што буду мець заўсёдныя бранхіты, буду хварэць — лекары круцілі пальцам каля скроні. У Фінляндыі ж сказалі — давай мы іх выдалім і табе стане лягчэй жыць. Выдалілі пад агульным наркозам і больш за восем гадоў — я шчаслівы чалавек, які не ведае што такое бранхіт, ангіна і кашаль.
Пра яшчэ адну аперацыю апендзыцыта Кірыл кажа, што шнары засталіся не даўжэй за 1,5 сантыметры — “нібыта, драпнуў кот”.
«Чым далей ад Хельсінкі, тым больш душэўна і спакойна»
Сталічны рэгіён — гэта Хельсінкі і два ягоныя гарады-спадарожнікі Вантаа і Эспао — гэта мультыкультурная частка Фінляндыі. А ўжо за 150 кіламетраў далей шмат болей фінаў і чым далей, тым больш “душэўна і спакойна”.
Школы ці іншыя ўстановы больш аддаленыя — яны добра абсталяваныя, бо фіны вельмі беражлівыя, “яны не будуць ставіць ногі на прынт ці кампутар, як я гэта бачыў у Хельсінкі”.
У фінаў вельмі шмат лецішчаў, але “не ў тым панятку, як у беларусаў — там адпачываюць”. Сельская гаспадарка мала адрозніваецца ад беларускай: морква, бульба і буракі, каровы, свінні і авечкі — “болей любяць на конях пакатацца. У прамысловых маштабах — гэта фермерства, а “калгасаў-саўгасаў тут ніколі не было”.
Прымысловасць ў Фінляндыі перадусім прэзентуе галіна ІТ-тэхналогій, хімічная прамысовасць і металаапрацоўка. Шмат сервісаў, як лыжныя курорты і экалагічны турызм, дзе працай занятая вялікая колькасць людзей.
«Самае ўлюбёнае летняе свята ў фінаў — Юханус — нашае Купалле, фактычна»
Самі фіны адпачываюць, “як усе — па-рознаму”.
— Маладыя фіны любяць выпіць у выходныя: пачынаюць у пятніцу-суботу і ў нядзелю ўжо “адыходзяць”. Але і шмат займаюцца спортам і адпачываюць без алкаголю. З нацыянальных святаў, хіба, самае ўлюбёнае ў фінаў — гэта Юханус ў самую кароткую летнюю ноч. Нашае Купалле, фактычна, — паляць кастры, спяваюць і танчаць.
А вось у царкву, паводле Кірыла, фіны ходзяць “усё меньш і меньш”.
— Калі параўноўваць клімат ў Віцебскай вобласці і ў Хельсінкі, то ён не моцна розніцца. Хельсінкі недалёка ад Балтыйскага мора і блізкая вада працуе, як акумулятар: летам не так горача, бо дае прахалоду, а ўзімку не так халодна, бо дае цяпло.
А яшчэ ў Хельсінкі, як і ва ўсёй Скандынавіі, улетку палярныя ночы.
— Гэта калі сонца прыспускаецца к двум гадзінам ночы, а трэцяй гадзіне ізноў узыходзіць. А на поўначы яно напраўду свеціць і ноччу, як і днём. Ну, а палярная ноч — гэта цемрадзь круглыя суткі.
Фіны вельмі берагуць прыроду: у іх няма “ні звалак, ні смецця, ні нічога занядбанага”.
— Я вось жыву так, што са свайго вакна бачу лес. І штодня назіраю, як там бегаюць і зайцы, і лісы, і вавёркі, і вожыкі. Я толькі ў Фінляндыі ўпершыню пабачыў гэтулькі лясных жывёлаў і не аднойчы, а некалькі разоў на дзень.
«Калі кажаш, што ў нас затрымліваюць людзей, то яны перапытваюць: а чаму вы не выклікаеце паліцыю»
Па слвах Кирыла, пасля пратэстаў 2020 году колькасць беларусаў у Фінляндыі павялічылася “на 200%”. Да 2020 году тут было каля паўтысячы, а зараз — паўтары тысячы чалавек. Хоць па прыездзе ў Фінляндыю чалавек “мае справу з вялікай бюракратыяй”.
— Да прыкладу, калі я атрымоўваў грамадзянства, то чакаў рашэння чатыры месяцы. Зараз жа гэтая ж працэдура доўжыцца ад паўтара да двух гадоў.
Кірыл з жалем канстатуе, што вельмі часта сустракае незразуменне фінаў што насамрэч адбываецца ў Беларусі.
— Калі кажаш, што ў нас затрымліваюць людзей, то яны перапытваюць: “А чаму вы не выклікаеце паліцыю, не пішаце заявы”? Калі тлумачыш, што гэта паліцыя і затрымлівае, кажуць: “Як так можа быць? Паліцыя ж проста так не затрымлівае”. Яны не могуць зразумець як гэта магчыма?
Читайте также: Пока только двое: в МИД Венгрии рассказали, сколько беларусов получили «национальную карту». ЕС ее не одобряет
У Фінляндыі беларусы гуртуюцца ў таварыства “Беларусаў Фінляндыі”, кантактуюць і праз сацыяльныя сеткі. І адну з іх — Інстаграм, ўлады на радзіме днямі прызналі “экстрэмісцкім” рэсурсам.
— Для фінаў гэта штосці не спасцігальнае. Ці, да прыкладу, запытваюць колькі зарабляюць мае сябры. Кажу, што 300 даляраў, то яны: “Ой, добры заробак!”. Кажу, але гэта не за дзень, а за месяц. А яны тады: “Ай, хопіць жартаваць, не прыбядняйся, дрэнны жарт”. Кажу, што гэта не жарт і яны не могуць гэтаму паверыць і зразумець”.
Кірыл упэўнены: гэтак адбываецца таму, што “фіны выраслі і жывуць у свеце, дзе чалавек найвялікшая каштоўнасць і ніхто не мае права з ім дрэнна абыходзіцца”.
Наш канал в Telegram. Присоединяйтесь!
Есть о чем рассказать? Пишите в наш Telegram-бот. Это анонимно и быстро
Подпишитесь на наши новости в Google
