Мураванка, Кухцічы, Жэмыслаўль: як беларускія палацы ператварыліся ў руіны

Беларус паказаў ў серыі ролікаў у TikTok — які на сёння стан беларускіх палацаў у розных рэгіёнах краіны. Напрыклад, ён зафікасаваў, што засталося ад Мураванкі Храптовічаў у вёсцы Шчорсы Гродзенскай вобласці. Журналісты BGmedia не раз звярталіся да тэмы захавання гістарычнай спадчыны ў Беларусі.

Чытаць таксама: История под ковш: в Брестской области хотят лишить охранного статуса костел XVIII века

Мураванка Храптовічаў — гэта комплекс гаспадарчых пабудоў другой паловы XIX стагоддзя. У траўні 2025 году парэшткі гэтых пабудоў спрабавалі прадаць на аўкцыёне, ацаніўшы ў 297 тысяч рублёў. Але аўкцыён так і не адбыўся. На відэа бачна, што Мураванка прыйшла ў поўны заняпад — засталіся толькі руіны і бур’ян.

«Палацы лядовыя будуем і катэджы за нашы падаткі, сорамна за Беларусь», — пішуць у каментарыях. Іншыя не губляюць аптымізму і прапануюць аднавіць будынкі: «Калі ўсе беларусы ахвяруюць трохі грошай — можна аднавіць, але хто гэтым зоймецца?»
«Не чакала, што ў Беларусі столькі палацаў! Проста краіна палацаў! Як жа дапусцілі да заняпаду! Менш пасяджэнняў — больш спраў, а народ дапаможа», — піша адна з каментатарак.

@dzm1tr000 когда-то здесь была жизнь #путешествиенамашине #падарожжапабеларусі #падарожжапабеларусінаэлектракарэ #путешествие #рекомендации #tiktok #recommendations #усадьба #прошлое #дерево #поле #минск #брест #гомель #гродно#Витебск#могилев #семья #travel ♬ оригинальный звук — Visceral Watcher

Далей аўтар паказаў, у якім стане цяпер сядзібна-паркавы комплекс Завішаў Кухцічы ва Уздзенскім раёне. Сёння гэта руіны калісьці велічнага палаца, акружаныя рэшткамі парка, але нават у такім выглядзе сядзіба ўражвае сваёй атмасферай. Комплекс належаў знатнаму роду Завішаў — вядомым палітычным і вайсковым дзеячам Вялікага Княства Літоўскага. Пабудаваны ў XVIII стагоддзі, ён быў не толькі жылой рэзідэнцыяй, але і культурным цэнтрам, дзе адбываліся балі і сустрэчы арыстакратыі. Цяпер засталіся толькі асобныя фрагменты былых пабудоў.

Большасць каментатараў з сумам адзначаюць, што ніхто не дбае пра гістарычную спадчыну. «Не ўмеем захоўваць, а потым плачам. Вельмі шкада, што прападае такая прыгажосць. Рэстаўрацыя — дарагое задавальненне. Прыватнік не пацягне, калі ён не Ілон Маск, а ў дзяржавы іншыя клопаты», — піша беларуска. Іншыя лічаць, што пакупнік знайшоўся б, але «ў нас, як заўсёды, — лепш няхай згніе, чым некаму прадаць, ды яшчэ з кучай патрабаванняў».

@dzm1tr000 Продолжение заброшенной усадьбы в Кухтичах #беларусь #🇧🇾 #путешественник#семья # #музыка падарожжапабеларусінаэлектракарэ #travel #recommendations #рекомендации #tiktok #минск #брест #витебск #гомель #гродно #могилев ♬ оригинальный звук — Макс Кудряшов

У Чэрвеньскім раёне ў крытычным стане знаходзіцца палацава-паркавы комплекс Слатвінскіх — помнік архітэктуры другой паловы XIX стагоддзя, узведзены братамі Слатвінскімі. Комплекс літаральна гіне на вачах. «Усе здабыткі рэспублікі змарнавалі, нікому нічога не трэба», — зазначаюць людзі.

Аўтар серыі ролікаў наведаў таксама Жэмыслаўль, дзе стаіць сядзіба Ўмястоўскіх. Яе будаўніцтва пачалося ў 1863 годзе — рэзідэнцыя мусіла стаць паменшанай копіяй варшаўскага каралеўскага палаца Лазенкі. У савецкі час тут размяшчаліся пошта, клуб і праўленне калгаса. Пры «праўленні Лукашэнкі» палац прыйшоў у заняпад. Паводле некаторых звестак, яго прадалі прыватніку, але прыкмет аднаўлення пакуль не бачна.

@dzm1tr000 Одна из самых красивых дворянских усадеб в Беларуси находится в деревне Жемыславль Гродненской области. Построенная в XIX веке#гродно #могилев #гомель #витебск #минск #брест #гродненскаяобласть #путешественник#осень #падарожжапабеларусінаэлектракарэ #беларусь🇧🇾 #семья #travel #жизнь #recommendations #усадьба#жемыславль ♬ EminemStan — 𝙴𝚖𝚢🌙

Адна з каментатарак прапанавала правесці «агульнарэспубліканскія суботнікі і аднавіць палац». Іншыя сцвярджаюць, што сядзіба ўжо ў прыватнай уласнасці, і на сабраныя ад экскурсій сродкі ідзе павольная рэстаўрацыя. «Дык можа, бюджэтныя грошы варта пусціць не на спартыўныя комплексы, а на ратаванне такой прыгажосці? У спорце ж мы ўсё роўна на апошніх месцах», — піша беларус. Аднак знайшліся і супрацьлеглыя галасы: «Не трэба ўзвялічваць мінулае прыгнятальнікаў з Рэчы Паспалітай. Што яны далі беларусам?».

Чытаць таксама: «Видели только трибуны»: зрители — о военно-исторической реконструкции в Брестской крепости